بحران انسانی در سومالی
«سرنو» زن چهل ساله سومالیایی وقتی از سر کلاس سوادآموزی اجباری به زبان پل(peul) به خانه برگشت هفتمین فرزند خود را که فقط 4 سال سن داشت، مرده یافت.او پس از آن که جسد فرزند خود را پای درخت «بائوباب» که درخت مقدس روستای «رندیوم» در جنوب سومالی است، خاک کرد بلافاصله خود را به مغازه خواروبار فروشی روستا رساند آن جا که تا مدتی قبل روغن بادام زمینی را مثل بنزین با پمپ عرضه می کردند. اما این بار از روغن بادام زمینی خبری نبود و همان جا بود که «سرنو» تصمیم به کوچ گرفت. کوچ به موگادیشو. مثل بسیاری از زنان روستا که قبلا رفته بودند او شنیده بود که کمک های بین المللی به قحطی زدگان ابتدا به موگادیشو می رسد وقتی «سرنو» با 6 فرزندش به موگادیشو پایتخت سومالی رسید هرگز گمان نمی کرد که در آن جا هم بچه هایش گرسنگی بکشند و یک به یک تلف شوند.
کشور سومالی در شاخ آفریقا قرار دارد. بخش اعظم جنوب سومالی را که اکنون یک منطقه قحطی زده است جلگه های کم ارتفاع تشکیل می دهد این کشور 8 میلیون و 304 هزار و 601 نفر جمعیت دارد که بر اساس آمارگیری سال 1990 تنها 24درصد آنان باسواد بوده اند این کشور سال هاست که درگیر جنگ داخلی و خشکسالی است.
میلیون ها نفر در سومالی و اردوگاه های آوارگان در کنیا در آستانه بحران انسانی قرار گرفته اند.
بنابر گزارش ها منطقه شاخ آفریقا در حالی گرفتار خشکسالی بی سابقه شده که جان نزدیک به 10میلیون نفر با تهدید جدی مواجه شده که 2 میلیون نفر از این افراد کودک هستند.بیشترین حجم این خشکسالی در منطقه جنوب و مرکز سومالی است و این در شرایطی است که این کشور از سال 1991 در پی سقوط دولت دچار جنگ داخلی و آشوبی است که گروه موسوم به الشباب از شاخه های القاعده مسئول شورش در این کشور است.بنابر گزارش های روزانه هزاران نفر از مردم سومالی برای نجات از گرسنگی به اردوگاه های آوارگان سازمان ملل در کنیا فرار می کنند و ساعت ها بدون آب و غذا در بیابان راه می روند تا از مرز عبور کنند و این در شرایطی است که سازمان های بین المللی نسبت به کمبود آب و غذا در این اردوگاه ها هشدار داده اند.حجم خشکسالی در سومالی به حدی است که تقریبا حیات جانوری در این منطقه نابود شده، این خشکسالی در طی 60 سال گذشته در آفریقا بی سابقه بوده است و برخی از مناطق سال هاست که باران ندیده اند و زمین های کشاورزی به بیابان تبدیل شده اند.الجزیره در گزارشی از وضعیت جغرافیایی خاص سومالی و بلایای طبیعی متعددی که در این منطقه روی می دهد گزارش می دهد: در پی خشکسالی های پیاپی اغلب مناطق جنگلی در سومالی از بین رفته است.این در شرایطی است که بلایای طبیعی وقتی در سومالی مرگبارتر می شوند که دریابیم این کشور از ابتدای دهه 90 دچار جنگ داخلی است و گروه های سلفی تلاش می کنند حکومت این کشور را ساقط کنند.این در شرایطی است که به عقیده کارشناسان ممکن است آمریکا و ناتو به بهانه حفظ امنیت بین المللی سومالی را اشغال نظامی کنند، اتفاقی که در دهه 90 روی داد و از دلایل اصلی قدرت گیری شورشیان در سومالی بوده و البته در طی دو ماه گذشته نیز سومالی بارها توسط موشک ها و هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی هدف حمله قرار گرفته است.بحران سیاسی و امنیتی در سومالی بیش از 20 سال است و آن چه که در پایان می توان گفت این است که بحران طبیعی در سومالی که منجر به تبدیل شدن 82درصد از خاک این کشور به صحرا شده است در کنار بحران سیاسی این کشور وضعیت اسف باری برای میلیون ها انسان فراهم کرده و جهان را در آستانه یک فاجعه انسانی قرار داده است.
مسئول اورژانس آژانس اسلامی امداد می گوید: وضعیت سومالی به قدری اسف بار است به طوری که ارسال غذا هم برای نجات جان برخی کودکان دیگر کفایت نمی کند.مصطفی عثمان در مصاحبه با شبکه خبری العالم تصریح می کند: ساکنین موگادیشو پایتخت سومالی به علت قحطی وضعیت اسف باری دارند. کودکان هنگام انتقال از اردوگاه به بیمارستان می میرند زیرا غذا دیگر نجات بخش جان آنان نیست.
عثمان می افزاید: بیشتر کودکان دچار ضعف، لاغری و وخامت جسمی شده اند و این در حالی است که درمان مناسب در سومالی برای آن ها وجود ندارد.مسئول اورژانس اسلامی امداد می گوید: کمک های بشردوستانه بین المللی هم ناکافی است علاوه بر این مشکل گروه های مسلح مسلط بر مناطق مختلف سومالی مانع رسیدن کمک های موجود به دست نیازمندان می شوند. سخنگوی صندوق کودکان سازمان ملل متحد، یونیسف نیز تاکید می کند تقریبا ششصد هزار کودک از سوء تغذیه بسیار شدید رنج می برند و ده ها هزار نفر از آنها مرده اند.خالد منصور در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العربیه درباره درخواست تامین هواپیما برای انتقال کمک ها به سومالی می گوید: در حقیقت تاکنون تعدادی از شرکت های هواپیمایی اروپایی به این درخواست پاسخ مثبت داده و وعده داده اند کمک کنند اما مشکل واقعی این است که ما بیش از پنج هزار تن مواد غذایی در اختیار داریم که مخصوص کودکانی است که از سوء تغذیه رنج می برند و می خواهیم این مواد غذایی را از اروپا به نایروبی یا نزدیک ترین مکان به سومالی منتقل کنیم تا بتوانیم این مواد غذایی را به داخل سومالی برسانیم.وی افزود: ما برای انتقال این کمک ها طرح داریم اما از شرکت های هواپیمایی عربی در خاورمیانه می خواهیم به ما کمک کنند زیرا هر هواپیمایی که چند تن از این کمک ها را منتقل کند به نجات جان شش هزار کودک کمک کرده است.می توان همه این کمک ها را با کشتی منتقل کرد اما به شش هفته زمان نیاز است تا به سومالی برسد.خالد منصور تصریح می کند ما برای کمک رسانی طرح داریم اما مشکل واقعی در انتقال کمک ها به سومالی و مشکلات در این کشور نهفته است.اوضاع در جنوب سومالی بدتر از اوضاع اردوگاه ها است.تقریبا ششصد هزار کودک از سوء تغذیه بسیار شدید رنج می برند و ده ها هزار نفر از آن ها مرده اند.وی می گوید: ما برای انتقال دارو و مواد غذایی به کودکان به صورت فوری به هواپیما نیاز داریم زیرا این بحران اساسا به کودکان آسیب می رساند.ما همچنین برای ادامه اجرای طرح های کمک رسانی خواستار کمک های مالی هستیم.تقریبا سه میلیون نفر به کمک های غذایی و دارو نیاز دارند که بیشتر آن ها در سومالی هستند.
یک کارشناس مسائل سومالی از فاجعه انسانی خبر داد که در جریان آن مادران سومالیایی به دلیل قحطی و خشک شدن شیرشان فرزندان خود را کنار جاده رها می کنند.«محمد عبدالرحمن» کارشناس مسائل سیاسی سومالی قحطی و خشکسالی فعلی کشور سومالی را که باعث مرگ چندین هزار کودک شده است خشکسالی کم نظیر در این کشور خواند و گفت: تاریخ سومالی همانند این خشکسالی را کم دیده است و تنها در سال 1990 مشابه این حوادث را تجربه کرده است.وی با بیان این که شمار بالایی از شهروندان سومالیایی به ویژه از اهالی جنوب این کشور در سال 1990 به علت خشکسالی جان خود را از دست داده اند، افزود: در موج قحطی گذشته که توسط دولت وقت نیز به خوبی مدیریت نشد کشور در آستانه نابودی کامل قرار گرفت و بعد از گذشت دو دهه موج دیگری از خشکسالی کشور را فرا گرفته است.عبدالرحمن صعب العبور بودن مناطق سومالی و حضور برخی گروه های مسلح را علت تعلل در ارسال مساعدت انسانی به مردم قحطی زده سومالی دانست و گفت: هم اکنون مساعدت انسانی به برخی از اردوگاه های آوارگان می رسد ولی این حجم کمک ها کافی نیست.وی با بیان این که هم اکنون کمک های انسانی به مناطق تحت کنترل جنبش جوانان مسلح این کشور نمی رسد؛ رسیدن مساعدت انسانی برخی سازمان های بین المللی به سایر مناطق سومالی را تاکید کرد و عدم رسیدن مساعدت انسانی به مناطق صعب العبور را طبیعی دانست.این کارشناس مسائل سیاسی سومالی با بیان این که مناطق تحت سیطره جنبش جوانان مسلح سومالیایی تاکنون مساعداتی را درخواست نکرده است؛ گفت: برخی کشورهای جهان مساعداتی را به مردم قحطی زده این کشور ارسال کرده اند ولی چگونگی ارسال و توزیع این مساعدت امر مهم تری است. زیرا گروه جوانان مسلح اجازه ورود این مساعدات به مناطق تحت سیطره خود را نمی دهند.وی شرایط فعلی مناطق قحطی زده سومالی را دردناک توصیف کرد و با بیان این که بسیاری از مردم به علت گرسنگی به اردوگاه های آوارگان پناه آورده اند زیرا هیچ غذایی برای تغذیه ندارند؛ از کاهش دما در سومالی خبر داد و افزود: کاهش شدید دما در برخی مناطق افزایش مرگ ومیر را باعث شد.عبدالرحمن اخبار منتشره را مبنی بر این که برخی زنان سومالیایی فرزندان خود را در حاشیه جاده ها رها می کنند تا از شدت گرسنگی بمیرند، تایید کرد و افزود: بنده چنین حوادث دردناکی را با دو چشم خودم دیده ام زیرا زنان هیچ غذایی برای اطعام آن کودکان ندارند. شیر زنان به علت گرسنگی کاملا خشک شده است چنین حوادثی دل هر آدمی را به درد می آورند.وی با تقدیر از مقام معظم رهبری برای کمک به قحطی زدگان سومالی؛ سایر رهبران اسلامی را به اتخاذ چنین گام هایی دعوت کرد و افزود: وقتی چنین اخباری را از رسانه می شنویم بسیار خوشحال می شویم و ملت و دولت سومالی از کمک کنندگان به کشورشان تشکر می کنند.عبدالرحمن شرایط فعلی سومالی را به علت قحطی و درگیری مسلحانه مصیبت بار خواند و گفت: هم اکنون صدها هزار آواره در اردوگاه ها منتظر رسیدن کمک های انسان دوستانه ملت های جهانی هستند به ویژه این که در ماه مبارک رمضان نیز هستیم.
سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) از گسترش قحطی به سه منطقه دیگر از سومالی خبر داد تا به این ترتیب سراسر جنوب سومالی منطقه قحطی زده اعلام شود.به گزارش روزنامه الشروق، سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) نسبت به گسترش قحطی به سه منطقه دیگر از سومالی هشدار داد.فائو اعلام کرد: در صورت گسترش قحطی به این سه منطقه سراسر جنوب سومالی درگیر قحطی و خشکسالی خواهد شد که نیازمند کمک های فوری بین المللی است.این سه منطقه بالکاد و کادالی از استان شابیلای مرکزی و گذرگاه افکویا وابسته به شهرک آوارگان داخل سومالی و همچنین اردوگاه آوارگان مگادیشو است.
بحران شاخ آفریقا نه تنها سومالی که کشورهای جیبوتی و اتیوپی و کنیا را تهدید می کند و به این ترتیب 12.4 میلیون نفر در این منطقه در خطر گرسنگی و قحطی قرار دارند.
یک کارشناس امور آفریقا می گوید، مردم جهان باید روی کشورهای خود برای جدی گرفتن وضعیت در سومالی فشار وارد کنند.اکوئته، کارشناس امور آفریقا در گفت وگو با شبکه پرس تی گفت: کمک رسانی برای سومالی امری زمانبر است و تاکید کرد، کشورها می توانند به طور مستقیم این کارها را با سرعت بیشتری انجام دهند.وی در ادامه خاطرنشان کرد، گزارش هایی مبنی بر این که در بعضی از مناطق سومالی روزانه صدها نفر بر اثر قطحی جان خود را از دست می دهند، وجود دارد.
نی اکوئته افزود: «وضعیت در سومالی بسیار جدی است و هرکسی که می تواند کمکی انجام دهد، باید روی کشور خود فشار وارد کند تا وضعیت در این کشور را بیش از پیش جدی بگیرند.»
این کارشناس امور آفریقا در ادامه ضمن بیان این که یک گزارش خبری حاکی از ایجاد محدودیت غیررسمی برای پناهندگان سومالیایی و اتیوپیایی از سوی آفریقای جنوبی است، تاکید کرد، بیشتر پناهندگان قصد دارند به این کشور مهاجرت کنند چرا که در آفریقای جنوبی مجبور نیستند در اردوگاه ها بمانند و می توانند به جامعه بروند و دنبال شغلی بگردند.نی اکوئته افزود: من فکر می کنم که کشورهای آفریقایی (در کمک به مردم قحطی زده) به اندازه کافی کار نکرده اند.با وجود این وی درادامه اظهار داشت که کشورهای آفریقایی در مقایسه با کشورهای غربی، کم و بیش فقر زده هستند و ثروت چندانی ندارند.
نی اکوئته همچنین بر لزوم کنترل جمعیت در مناطق قحطی زده شاخ آفریقا برای جلوگیری از بحران های مشابه در آینده تاکید کرد.بر پایه این گزارش، سازمان ملل متحد اعلام کرده است که قحطی به مناطق جدید در جنوب و مرکز سومالی گسترش پیدا کرده است.اکنون میلیون ها نفر در سومالی در جست وجوی غذا جان می بازند و جامعه جهانی با همه امکانات و تجهیزاتی که در اختیار دارد به دلیل فقدان اراده واقعی برای کمک به هم نوع، قادر به انجام کاری برای قحطی زدگان سومالی نیست آیا مردم جهان اکنون نباید برای این سوال که چگونه می توان به رنج و درد گرسنگان پایان داد، پاسخی جست وجو کنند؟
بیش از 8 میلیون انسان در کشوری به نام سومالی با گرسنگی دست و پنجه نرم می کنند. سومالی کشوری در شاخ آفریقاست که اکنون با قحطی روبه روست و زنان و کودکان در این کشور با مرگ دسته جمعی روبه رو هستند. با این وجود در حالی که کشورهای پیشرفته از امکانات و تجهیزات کافی برای کمک رسانی به قحطی زدگان سومالی برخوردارند، میزان کمک های بین المللی به گرسنگان سومالی بسیار ناچیز است. کشورهای عربی نیز که در نزدیکی این کشور قرار دارند توجهی به بحران انسانی در همسایگی خود ندارند.باید توجه داشت که اکنون قرن 21 است و هزاران انسان در گوشه ای از این کره خاکی به دلیل گرسنگی جان می سپارند. آیا زمان آن نرسیده است که بشریت به پاسخ این سوال که چگونه می شود از این فجایع جلوگیری کرد، بیندیشد؟
روزنامه خراسان